Skip to main content
Media release —

I te rā nei i whakaputaina e Te Manatū Taonga ngā pūtea tautoko mō ētahi kaupapa kōrero tuku iho e 24 i roto i te hapori, otirā ko te taumata nui rawa tēnei o ngā kōrero kaupapa Māori me Te Moana-nui-a-Kiwa kua tautokona.

Ka whakahaerehia ngā putea tautoko mā ētahi tahua kōrero tuku iho e rua a te Manatū, arā, ko Ngā Kōrero Tuku iho Piki Ake! Kake Ake! Arā ko ngā Oral History Grants me Whiria Te Mahara NZ History Grants. E tautoko ana ngā tahua e rua i ngā kaupapa e whai wāhi ana ki te mātaitanga o ngā kōrero tuku iho o Aotearoa.

"Ko tētahi aronga motuhake ko te whakatairanga i ngā kōrero tuku iho, ngā kōrero ā-waha mai i ngā hapori kanorau, nō reira i tino harikoa mātou ki te kite i te pikinga nui o te hunga e hiahia ana ki te whakatōmene i ngā kōrero a te Māori me Te Moana-nui-a-Kiwa i tēnei tau," te kī a Neill Atkinson, Pou Mataaho o Te Hua (Taupua) i Te Manatū Taonga.

E tautoko ana a Ngā Kōrero Tuku Iho i te hunga e ārahi ana i tētahi kaupapa kōrero ā-waha. I tēnei tau, ka whakarato ngā tahua i te $130,558 ki te tautoko i ētahi kōrero tuku iho 15 kāore i hopukina i mua, tatū noa ki ēnei:

Ko te kōrero ā-whānau a Seila (Nalu) Vaeluaga, e whakaputaina ana i tōna reo ake, mō tā rātou wheako o te neke ki Aotearoa, kia mawhiti rawa i te pikinga o te taumata o te moana. Ka tiria e te kaupapa te mātauranga taketake o Tuvalu me Tokelau ki ngā uri whakatipu.

Ka hopukina e Reuben Woodsrāua ko Bobby Hung ngā kōrero a ngā kaitoi graffiti hou, e tūrama ana i tētahi ahurea iti manini kē, rangatahi hoki.

Mā Jade Jackson e whai reo ai a Falema'i Lesa, he kainoho o Hāmoa e rongonui ana mō te pīra i tana hāmene mō te noho roa i te tau 1982. Koinei te wā tuatahi ka taea e tātou te rongo i te kōrero tuku iho a Lesa mai i tāna ake tirohanga, i roto hoki i tōna reo taketake, te reo Hāmoa.

Otirā e tautoko ana a Whiria Te Mahara i ngā pūkōrero, ngā kairangahau, me ngā kaituhi e mahi ana i ngā kaupapa kōrero tuku iho pono. Ka tukuna e ngā tahua o te tau 2021 te $103,400 ki ngā kaupapa e iwa.

"I mua i haere kē ēnei tahua ki ngā kaupapa pukapuka, nō reira e tino koa ana mātou ki ngā kaupapa e rua e kawe ana i ngā kōrero tuku iho ki ngā hapori mā ngā huarahi hou, whakaurunga hoki," hei tā Neill Atkinson.

Ka whakaputaina e Mere Whānga tētahi mahere ahurea matihiko o Te Teihana o Pāparatū, he teihana hipi momotu otirā he nui ngā kōrero tuku iho tae atu ki ētahi pā, ko tētahi hoki te wāhi i tū te pakanga tuatahi i waenga i a Te Kooti Arikirangi Te Tūruki me te Karauna i te tau 1868.

Ka hangā e te Ōtorohanga Historical Society he papa kōrero tuku iho mō tō rātou whare taonga ake, e kōrero ana i ētahi kaupapa huhua e pā ana ki ngā kōrero tuku iho o tō rātou rohe.

Ko ētahi atu kaupapa ka tautokona ā-pūteatia ko tētahi hītori ahurea whakaahua hou o Flying Nun Records, me ngā haurongo o ētahi tāngata rongonui tokotoru o Aotearoa - ngā kaihoahoa whare a Rewi Thompson rāua ko Gerard Melling, tae atu ki a toikupu ko Ruth Dallas.

“Tēnā koutou e ngā kaitono katoa o te tau nei, me te whakamihi atu ki ā mātou kaiwhiwhi tahua. Mā ngā kōrero mīharo e puta mai ana i ēnei kaupapa hei āwhina ki te hoahoa me te whakawhānui i tō tātou māramatanga tiri o te tikanga o te noho hei tangata o Aotearoa," te kī a Neill Atkinson.

Ina oti, ko te nuinga o ngā kaupapa ka puritia i tētahi pūranga tūmatanui ka whiria e te kaiwhiwhi. 

Ngā Kōrero Tuku Iho Oral History Grants recipients list

Whiria Te Mahara New Zealand History Grants recipients list.